Rynek pracy w 2022 roku – podsumowanie

Koniec roku to czas podsumowań, analizowania statystyk, zerkania w przyszłość oraz podpatrywania prognoz na kolejne miesiące. Nie inaczej będzie w tym przypadku – szczegółowo przyjrzymy się temu, jak zmieniał się rynek pracy w 2022 r.

Wynagrodzenie minimalne w 2022 roku

W 2022 r. wynagrodzenie minimalne wzrosło w stosunku do kwoty z roku poprzedniego o 210 zł i wyniosło 3010 zł. Podniesiona została także minimalna stawka godzinowa dla umów zleceń oraz umów o świadczenie usług, do których stosuje się przepisy o zleceniu – w 2021 r. wynosiła 18,30, a w roku 2022 – 19,70.

Jak zmienił się rynek pracy w 2022?

Wskaźniki dotyczące bezrobocia w 2022 roku

Według danych Głównego Urzędu Statystycznego stopa bezrobocia rejestrowanego w Polsce w 2022 r. systematycznie spada. W styczniu i lutym 2022 r. wynosiła 5,9%, w marcu 5,8%, w kwietniu 5,6%, w maju 5,4%. Przez kolejne trzy miesiące (czerwiec–lipiec) wskaźnik utrzymywał się na poziomie 5,2%, a we wrześniu i październiku było to 5,1%. Ostatni raz tak niską stopę bezrobocia odnotowano w listopadzie 2019 r.^[1].

Warto także przyjrzeć się temu, jak w ciągu roku zmieniał się wskaźnik wolnych miejsc pracy. Obrazuje on, jak przedstawia się odsetek wakatów w ogólnej liczbie miejsc pracy. Według danych opublikowanych przez Główny Urząd Statystyczny na koniec III kwartału b.r. wskaźnik wolnych miejsc pracy wyniósł 1,07% – zmniejszył się on o 0,18% w stosunku do danych z analogicznego okresu roku poprzedniego^[2]. Komunikat udostępniony przez GUS informuje także o liczbie utworzonych i zlikwidowanych miejsc pracy. W III kwartale 2022 r. było to odpowiednio 126 tys. oraz 71,7 tys. miejsc pracy, co oznacza, że „na jedno zlikwidowane miejsce pracy przypadło 1,7 nowo utworzone miejsce pracy”. W roku poprzednim było to 2,3 miejsca^[3].

Polski Ład

Nie da się ukryć, że rok 2022 był szczególnie wymagający dla rynku pracy w Polsce. Pierwsze zawirowania pojawiły się już na początku stycznia – w momencie, gdy stało się faktem wprowadzenie Polskiego Ładu, a wraz z nim wielu zmian w systemie podatkowym.

Polski Ład zmienił na rynku pracy m.in.:

• wysokość kwoty wolnej od podatku (w 2022 r. wyniosła ona 30 000 zł, dla porównania – w 2021 r. było to 8 000 zł):
• zlikwidował możliwość odliczania składki zdrowotnej;
• wprowadził nowe zasady obliczania składki zdrowotnej dla przedsiębiorców i obowiązek odprowadzania składek zdrowotnych od wynagrodzeń członków zarządu;
• obniżył stawki ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych dla niektórych zawodów.

Nowe przepisy spowodowały zamieszanie w działach kadrowo-płacowych w wielu firmach – dotyczące np. zasad, na jakich powinny być wyliczane zaliczki na PIT. Problematyczna okazała się ulga dla klasy średniej – ta została zlikwidowana 1 lipca 2022 r.

Wojna w Ukrainie a polski rynek pracy

Kolejne wydarzenie, które miało wpływ na sytuację na rynku pracy w Polsce to wojna w Ukrainie, która spowodowała odpływ dotychczasowych pracowników (głównie mężczyzn), a także napływ osób uciekających przed wojną i szukających zatrudnienia w naszym kraju (przeważnie kobiet).

Szacuje się, że przed wybuchem wojny w Ukrainie w Polsce pracowało ok. 1,5 miliona Ukraińców, a ok. 400 tys. z nich wróciło do swojego kraju po tym, gdy Rosja rozpoczęła działania zbrojne^[4]. Odpływ pracowników był szczególnie zauważalny w branży budowlanej (Polski Związek Pracowników Budownictwa szacuje, że ubyło nawet 100 tys. pracowników^[5]), ale także transportowej, logistycznej, produkcyjnej, handlu.

Z drugiej strony, do Polski z powodu wojny uciekło ponad milion uchodźców – głównie były to kobiety i dzieci. Według informacji opublikowanej w sierpniu 2022 r. blisko 380 tys. ukraińskich uchodźców znalazło w naszym kraju zatrudnienie. W samym województwie mazowieckim pracę podjęło prawie 84 tys. osób^[6]. Dzięki napływowi nowych pracowników udało się uzupełnić luki zatrudnienia m.in. w handlu.

Do czasu wybuchu wojny w Ukrainie to ten kraj był pierwszym kierunkiem rekrutacji cudzoziemców. Obecnie obowiązuje tam zakaz opuszczania granic – dotyczy on mężczyzn pomiędzy 18 a 60 rokiem życia, z wyjątkiem osób posiadających orzeczenie o niezdolności do służby wojskowej, samotnych ojców oraz osób mających na utrzymaniu co najmniej troje dzieci. Ze względu na aktualną sytuację coraz częściej do Polski rekrutowani są pracownicy z innych krajów, m.in. z Indii, Nepalu, Bangladeszu oraz Sri Lanki.

Wzrost inflacji – coraz więcej osób szuka dodatkowego źródła dochodu

Inflacja stale rośnie (w październiku osiągnęła poziom 17,9% i była najwyższa od grudnia 1996 r.), co z jednej strony powoduje wzrost cen, a z drugiej przekłada się również na wzrost wynagrodzeń. Niestety nie wszyscy mogą liczyć na wyższe pensje, które rekompensowałyby rosnące ceny. W efekcie coraz więcej osób poszukuje dodatkowego źródła dochodu, aby załatać dziurę w domowym budżecie. Jak wynika z badania przeprowadzonego w sierpniu przez Job Impulse wspólnie z SW Research, 40,5% respondentów deklaruje, że chce podjąć się dodatkowego zarobku.

Rynek pracy w 2023 roku – prognozy na najbliższe miesiące

Co zmieni się w nadchodzącym roku? Zmianie z pewnością ulegnie wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę. We wrześniu b.r. opublikowane zostało Rozporządzenie w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2023 r.

Wynika z niego, że podwyżka wynagrodzenia minimalnego będzie przeprowadzona w dwóch etapach:

• od 1 stycznia 2023 r. wynagrodzenie minimalne wzrośnie o 15,9% w stosunku do kwoty z roku 2022 i wyniesie 3490 zł – podwyżka to 480 zł;
• od 1 lipca 2023 r. wynagrodzenie minimalne będzie wynosić 3600 zł, czyli wzrośnie o kolejne 110 zł^[7].

Co ważne, zmiany w wysokości wynagrodzenia nie dotyczą tylko osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. Wzrasta także minimalna stawka godzinowa dla osób pracujących na umowach cywilnoprawnych. W tym przypadku zmiany również zostaną wprowadzone etapowo:

• od 1 stycznia 2023 r. minimalna stawka godzinowa dla określonych umów cywilnoprawnych będzie wynosiła 22,80 zł
• od 1 lipca – 23,50 zł

Oznacza to, że w drugiej połowie 2023 r. minimalna stawka godzinowa wzrośnie o 19,3% w stosunku do kwoty z roku 2022^[8].

Rok 2023 przyniesie również kilka znaczących zmian w prawie pracy. Nowe regulacje obejmują takie obszary jak: podatki, praca zdalna, kontrola trzeźwości, work-life balance, kodeks pracy. Wszystkie podsumowaliśmy we wpisie: Prawo pracy 2023 – najważniejsze zmiany dla pracowników i pracodawców.

^[1]https://www.gov.pl/web/premier/rozporzadzenie-w-sprawie-wysokosci-minimalnego-wynagrodzenia-za-prace-oraz-wysokosci-minimalnej-stawki-godzinowej-w-2023-r

^[2]https://www.gov.pl/web/premier/rozporzadzenie-w-sprawie-wysokosci-minimalnego-wynagrodzenia-za-prace-oraz-wysokosci-minimalnej-stawki-godzinowej-w-2023-r

^[1]https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/bezrobocie-rejestrowane/stopa-bezrobocia-rejestrowanego-w-latach-1990-2022,4,1.html

^[2]https://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5820/2/47/1/popyt_na_prace_w_trzecim_kwartale_2022_r.pdf

^[3]https://stat.gov.pl/files/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5820/2/47/1/popyt_na_prace_w_trzecim_kwartale_2022_r.pdf

^[4]https://www.pip.gov.pl/pl/wiadomosci/144448,wojna-w-ukrainie-a-rynki-pracy-na-efni-2022.html

^[5]https://www.bankier.pl/wiadomosc/Ponad-40-proc-firm-budowlanych-narzeka-na-niedobor-pracownikow-8379896.html

^[7]https://www.gov.pl/web/premier/rozporzadzenie-w-sprawie-wysokosci-minimalnego-wynagrodzenia-za-prace-oraz-wysokosci-minimalnej-stawki-godzinowej-w-2023-r

^[8]https://www.gov.pl/web/premier/rozporzadzenie-w-sprawie-wysokosci-minimalnego-wynagrodzenia-za-prace-oraz-wysokosci-minimalnej-stawki-godzinowej-w-2023-r