Pracownicy z Azji w Polsce – jak ich zatrudnić?

Polska przyciąga pracowników z całego świata – to odpowiedź na zmiany gospodarcze, społeczne, kulturowe, a także klimatyczne. Przedsiębiorstwa zatrudniają coraz więcej osób pochodzących m.in. z Azji, co pozwala zapełnić luki kadrowe, a także świetle rosnących kosztów, w tym presji płacowej, obniżyć wydatki związane z wynagrodzeniami. Dziś poruszamy zatem temat, na jakich zasadach pracownicy z Azji mogą zostać zatrudnieni w Polsce?

Według GUS, populacja cudzoziemców pracujących w gospodarce narodowej i wykonujących pracę na podstawie umów cywilnoprawnych według stanu na koniec grudnia 2023 r. liczyła ponad 1 mln osób. Obywatele Ukrainy stanowili najsilniejszą grupę – 69% obcokrajowców wykonujących pracę w Polsce, jednakże co ciekawe, liczba obywateli Filipin wzrosła o 40%, osiągając 2,7 tys. osób, a liczba obywateli Indii zwiększyła się o 23%, dochodząc do 3,6 tys. osób.

Pracownik z Azji – co warto wiedzieć?

Proces legalizacji pobytu oraz zatrudnienia osób spoza UE jest skomplikowany i długi. Może wynosić nawet pół roku i wymaga zorientowania w kwestiach kulturowych, w tym przełamywania barier językowych. Mimo to pracowników z Azji wyróżnia niska skłonność do rotacji, wysoka motywacja do pracy, a także obowiązkowość, zdyscyplinowanie oraz spokój.

Mieszkańcy Azji Centralnej (np. Kirgistan, Kazachstan, Uzbekistan) posługują się językiem rosyjskim, Azji Południowej (np. Indie, Nepal, Sri Lanka) – angielskim, a Indonezji – indonezyjskim. Język angielski, choć jest nauczany w szkołach i często używany w środowiskach międzynarodowych, nie jest tak powszechnie stosowany na co dzień wśród ogółu populacji.

Pracownicy z Azji są zazwyczaj przypisywane do prostych prac produkcyjnych czy magazynowych, choć zakres ich umiejętności oraz efektywność może się różnić. Minimalny okres kontraktu dla tych narodowości wynosi 1 rok. Taka deklaracja ze strony pracodawcy ułatwia pozytywne rozpatrzenie wniosku wizowego. Krótszy okres byłby także nieopłacalny dla cudzoziemca, biorąc pod uwagę koszty związane z przyjazdem.

Proces legalizacji pobytu i zatrudnienia

Podstawą do legalnego pobytu i wykonywania pracy w Polsce przez obywateli Azji jest wiza oraz zezwolenie na pracę typu A.

Wizy dla pracowników są wydawane przez konsulaty RP. Wymagania formalne mogą się różnić w zależności od lokalnych procedur. Po zakończeniu rekrutacji należy przygotować pakiet dokumentów kandydata. Potwierdzenie zatrudnienia czy zapewnienia mieszkania jest kluczowe w tym procesie. Kandydat z kolei jest odpowiedzialny za rejestrację w kolejce wizowej. Należy wziąć pod uwagę fakt, że może to w niektórych konsulatach nastręczać problemów i być czasochłonne – warto rozpoznać sytuację wcześniej.

Czas oczekiwania na dokument w przypadku wizy krótkoterminowej wynosi zazwyczaj od 15 do 30 dni roboczych. Natomiast w przypadku wizy długoterminowej od 30 do 60 dni roboczych, z możliwością wydłużenia w zależności od obciążenia konsulatu.

Zezwolenie na pracę

Pracownicy z krajów poza UE i EOG, takich jak Azja czy Ameryka Południowa potrzebują zezwolenia na pracę typu A. Wymaga ono spełnienia określonych warunków np. posiadanie informacji starosty o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych z lokalnych rejestrów bezrobotnych. Jest to tzw. test rynku pracy. Zezwolenie wydaje się na czas określony do 3 lat, z możliwością przedłużenia.

Procedura jego uzyskania trwa zazwyczaj do 30 dni, a w bardziej złożonych przypadkach do 60 dni. W praktyce jednak w zależności od miasta czeka się znacznie dłużej, bo nawet około 3 miesięcy. Co ważne, dokument ten wystawia się na wniosek pracodawcy i przypisany do konkretnej osoby. W przypadku zmian dotyczących warunków pracy, należy uzyskać dla cudzoziemca nowe zezwolenie. Istnieje jednak od tej regulacji kilka wyjątków.

Karta pobytu dla cudzoziemca

Niezależnie od rodzaju wizy osoby planujące przedłużenie pobytu w Polsce poza okres jej ważności muszą ubiegać się o kartę pobytu. Dokument ten jest niezbędny do legalizacji dłuższego pobytu oraz nadania statusu rezydenta. Czas oczekiwania na kartę pobytu zazwyczaj wynosi od 1 do 3 miesięcy. Może się wydłużyć nawet do 6 miesięcy w przypadku dodatkowych weryfikacji lub konieczności dostarczenia dokumentów uzupełniających.

Finalnym krokiem zatrudnienia pracowników z Azji jest rejestracja w ZUS dla zapewnienia ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego, a także proces wdrożeniowo-szkoleniowy.

Pracownicy z Azji a rekrutacja

Zmieniająca się polityka migracyjna, rozbudowane procedury dotyczące legalizacji pobytu i pracy obcokrajowców oraz niepewność związana z uzyskaniem wiz mogą stanowić przeszkodę dla pracodawców w rekrutacji pracowników z Azji, Ameryki Południowej czy Afryki, pomimo rosnącego zapotrzebowania na siłę roboczą.

Często przedsiębiorcy zlecają formalności agencjom pracy, które dysponują wiedzą i doświadczeniem niezbędnym do efektywnego zarządzania procesami rekrutacyjnymi oraz legalizacyjnymi. Minimalizują tym samym ryzyko błędów oraz opóźnień. Korzystanie z takich usług pozwala odciążyć własne zasoby i oszczędzić czas, który byłby poświęcony na skomplikowane formalności administracyjne.

W kontekście prognozowanego wzrostu gospodarczego w 2024 i 2025 r. pracownicy z Azji staną się kluczowym czynnikiem dla stabilności operacyjnej. Ścisłe monitorowanie zmian i adaptacja do nich jest niezbędna dla efektywnego zarządzania kadrami i optymalizacji kosztów.